حافظیه یا آرامگاه حافظ شیرازی نام مجموعه ای آرامگاهی در شمال شهر شیراز و در جنوب دروازه قرآن می باشد. این مجموعه به دلیل وجود آرامگاه حافظ شیرازی در آن به این نام مشهور شده است. مساحت مجموعه حافظیه ۲ هکتار بوده و از ۲ صحن شمالی و جنوبی تشکیل ایجاد شده است که این صحنها توسط تالاری از هم جدا شده اند. مجموعه حافظیه ۴ درب ورودی-خروجی دارد که درب اصلی در سمت جنوب آن، دو درب در سمت غرب آن و یک درب در سمت شمال شرق آن قرار گرفته است.
تالار حافظیه که از آثار دوره ی زندیان است، ۵۶ متر طول و ۸ متر عرض داشته و از ۲۰ ستون سنگی، هرکدام به ارتفاع ۵ متر تشکیل شدهاست. این تالار پیشتر شامل ۴ ستون و ۴ اتاق بوده که بعدها اتاقها از محدوده ی آن حذف شده اند. در سمت شرق و غرب تالار ۲ اتاق - یکی متعلق به سازمان میراث فرهنگی و دیگری مربوط به دفتر آرامگاه حافظ وجود دارد. شیوه ی معماری این تالار مربوط به دورههای هخامنشیان و زندیان است.
حافظیه در دیدگاه مردم
حافظیه از دیرباز، قبله اهل دل و زیارتگاه عاشقان دور و نزدیک بوده و در جوارش عرفا و شعرای نامداری به خاک سپرده شدهاند. معتقدان این پیر صاحب کرامت ، رفتن به آرامگاه او را با آداب و رسومی آیینی همراه میکنند ، از جمله با وضو به آنجا میروند ، در کنار آرامگاه حافظ کفش خود را از پای بیرون میآورند که این خود در فرهنگ مذهبی ایران نشانه احترام و مقدس بودن مکان است.
دیوان حافظ از معدود کتابهایی است که در کنار کتب دینی در خانه ی هر ایرانی وجود دارد و کوچک و بزرگ آن را میخوانند و به اندازه درک خود از آن بهره و لذت میبرند.
شهر حافظ در مورد آرامگاه خودش
حافظ شیرازی در شعری زیبا پیشبینی کرده است که مرقدش پس از او زیارتگاه مردم خواهد شد:
گلعذاری ز گلستان جهان ما را بس | زین چمن سایه آن سرو روان ما را بس | |
بر سر تربت ما چون گذری، همت خواه | که زیارتگه رندان جهان خواهد بود |
برخی از بزرگانی که در مجموعه ی حافظیه و در جوار آرامگاه حافظه آرمیده اند
برخی از آرمیدگان در حافظیه: جواد مصلح (فیلسوف). حمید دیرین (بنیانگذار انجمن خوشنویسان فارس). رسول پرویزی (نویسنده). سید ابوطالب فنایی (شاعر، مترجم و نویسنده). سید محمدرضا مجدالعلما. سید محمدعلی کازرونی (مجتهد). شیخ محمد اهلی شیرازی (شاعر و صاحب کتاب «مسحر حلال»). شیخ محمدباقر مجتهد استهباناتی (آزادیخواه). شیخ محمدحسن کجوری. شیخ محمدمهدی کجوری (مجتهد). عبدالوهاب نورانی وصال (استاد دانشگاه). علی سمنانی (عالم و عارف) علیمحمد مژده (استاد دانشگاه). فرصتالدولهٔ شیرازی (شاعر). قاسمخان والی (والی فارس). لطفعلی صورتگر (شاعر). محمدخلیل رجایی (استاد دانشگاه). محمدهاشم ذهبی شیرازی. مهدی حمیدی شیرازی (استاد دانشگاه و شاعر). نورالدین رضوی سروستانی (موسیقیدان). قوام السلطنه (والی شیراز) حسن آزاد معدلی (شاعر و نویسنده) صاحبدیوانی علیرضا شاپور شهبازی (نویسنده و باستانشناس)
برخی اشعار حافظ که بر دیوارهای مجموعه حافظیه نقش بسته اند
بر دیوارهای این بخش از حافظیه غزلهایی از دیوان حافظ بر روی کاشی و سنگ مرمر نوشته شدهاست که غزلهایی با خط امیرالکتاب حاج میرزا عبدالحمید ملک الکلامی کردستانی نگاشته شدهاست.
دیوار شمالی غزلی با مطلع:
سحرم هاتف میخانه به دولت خواهی | گفت باز آی که دیرینه این درگاهی |
دیوار جنوبی غزلی با مطلع:
چو بشنوی سخن اهل دل مگو که خطاست | سخن شناس نئی جان من خطا اینجاست |
دیوار شرقی غزلی با مطلع:
مزرع سبز فلک دیدم و داس مه نو | یادم از کشته خویش آورد و هنگام درو |
دیوار غربی غزلی با مطلع:
بیا که قصر امل سخت سست بنیاد است | بیار باده که بنیاد عمر بر باد است |