#لارستان شهری در استان فارس
#آتشکده_کاریان ،
#آتشکده_آذر_فرنبغ ،
#تمب_تشی
یکی از بناهای تاریخی لارستان «مربوط به دوران اشکانیان در دو هزار سال قبل» آتشکدهی کاریان، یکی از سه آتشکده بزرگ ایرانی در دوران قبل از اسلام است.
نام آن را به زبان فارسی قدیم، «آذر فَرَنْبَعْ» گفتهاند. بنای این آتشکده اکنون به صورت تلی از خاک به نام «تمب تشی» در نزدیکی روستای کاریان، از توابع بخش جویم به چشم میخورد. نقشه اصلی این آتشکده به شکل ذوزنقه بوده که اضلاع جلویی آن در حدود ۵ متر عرض و ۷ متر ارتفاع دارند. ضلع جلویی روی سکویی به ارتفاع ۵٫۱ متر از سطح زمین واقع شده است. برفراز این سکو در ارتفاع ۳متری بر روی دیواره، حفرهای مثلثی شکل وجود دارد. مصالح به کار رفته در دیوارهٔ این آتشکده آجرو گل میباشد. بر روی صفهٔ آتشکده آثاری از راهرو و اتاق دیده میشود که به درون فرو ریخته است. هم اکنون بناي اين آتشكده به صورت تلي از خاك به نام تمب تشي ( tomb taši ) است.
دشتی که آتشکده کاریان در آن قرار دارد، دير زماني يکي از شهرهاي آباد و مقدس ايران زمين قرار داشته است که آثار و بقاياي آن شهر 2 هزار ساله هنوز هم وجود دارد و دیدن بنای نیمه ویران آتشکده کاریان میتواند شما را به معماری قدیم ایرانی ببرد.
در تاریخ آمده است که در زمان میلاد رسول گرامی اسلام، رویدادهای مهمی شکل گرفتهاند، از جمله ترک برداشتن طاق کسری، دو نیمه شدن ماه، و خاموش شدن آتشکده پارس.
این گونه نقل شده است که آتشکده آذرفرنبغ که دارای قدمتی چند هزار ساله میباشد در زمان تولد محمد رسول الله خاموش گشته است.
تاریخچه
این مکان آتشکدهٔ موبدان بودهاست و یکی از سه آتشکدهٔ بزرگ ایران در عهد ساسانیان به شمار میرفته است. این آتشکده یکی از بزرگترین و مهمترین آتشکدهها در زمان ساسانیان بوده و یکی از مهمترین آتشهای سهگانه زردشتی که مختص موبدان بوده، در آن جا میسوختهاست. ساسان جداردشیر بابکان تولیت این آتشکده را بر عهده داشته و ساسانیان همواره علاقه خاصی به این آتشکده داشتهاند. بر کتیبهای به زبان پهلوی نگاشتهاند که سی هزار دینار هزینه ساختمان آن شدهاست.
در دوران ساسانیان این آتشکده و زمینهای اطراف آن محل حکومت رم کاریان بوده است. آنها همان ایل پاسارگادیهای هخامنشیان بودهاند که با کمک کردن به اردشیر بابکان در تأسیس حکومت ساسانیان مورد توجه او و سایر شاهان ساسانی قرار گرفته و آتشکده در مرکز حکومتی آنها یعنی کاریان بنا شد. رم کاریان از شهر در مقابل حمله اعراب دفاع کرده و اعراب پس از چهار بار محاصره شهر، موفق به فتح آن شدند. ایل باصریکه امروزه به کوچ نشینی خود در استان فارس ادامه میدهد تنها بازمانده ایل پاسارگادیان دوره کوروش یا همان رم کاریان ساسانیان به شمار میرود