استان ایلام یکی از استان‌های کشور ایران است که در غرب این کشور و در ناحیه‌ای کوهستانی و نیمه گرم قرار گرفته است. مرکز این استان شهر ایلام است. استان ایلام از غرب با کشور عراق ، از جنوب با استان خوزستان ، از شرق با استان لرستان و از شمال با استان کرمانشاه همسایه است.
این استان از استان‌های کمابیش جنگلی ایران است. پیش از دوره رضاشاه به این ناحیه لرستان پشتکوه می‌گفتند. اما در شهریور ۱۳۱۴ ه. ش. در زمان پادشاهی رضاشاه به موجب تصویب نامه هیئت وزیران و به منظور یادآوری عظمت و شکوه تمدن عیلام باستان، نام روستای حسین‌آباد، به ایلام تغییر یافت و این روستا به عنوان شهر و مرکز استانی به نام ایلام انتخاب شد. منطقه تمدن باستانی عیلام در استان‌های فارس و خوزستان امروزی تمرکز داشت اما ظاهرا تصمیم دوران رضاشاه برای نامگذاری استان ایلام به این موضوع برمی‌گردد که منطقه پشتکوه نیز در دوره‌هایی بخشی از ناحیه عیلام باستان بوده‌است. ایلام دومین استان ایران به لحاظ امنیت است.
دلیل نامگذاری استان ایلام
در شهریور ۱۳۱۴ ه. ش. در زمان سلطنت رضا شاه به موجب تصویب‌نامهٔ هیئت وزیران و به منظور یادآوری عظمت و شکوه تمدن عیلام باستان، نام قصبه حسین‌آباد، به ایلام تغییر یافت.
ایلام شکلی نادرست از واژه سامی عیلام به معنای جای بلند و منطقهٔ کوهستانی است. که پرهیز از حرف «ع» عربی در این تغییر املا تأثیر داشته‌است.
جغرافیای استان ایلام
استان ایلام با وسعت ۲۰۱۵۰ کیلومتر مربع و ۱.۲ درصد مساحت، بیست و دومین کشور ایران از نظر وسعت محسوب می‌شود این استان یکی از استان‌های نیمه مرطوب کوهستانی ایران می‌باشد که وسعت و عظمت ارتفاعات آن هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند و هر کدام از این کوه‌ها، جاذبه‌ها و زیبایی‌های خاص طبیعی خود را به همراه دارد و منطقهٔ ایلام به غیر از نواحی جنوب غربی آن، مشتمل بر کوهستان‌های بسیار رفیع و در هم تنیده‌ای است که از چین خوردگی‌های متعدد و موازی تشکیل شده است. وسعت این کوهستان‌ها در شرق و شمال شرق ایلام چنان بزرگ است که مجالی به ایجاد دشت‌های میان کوهی نداده است. این رشته کوه‌ها عمومأ از شمال غربی به سوی جنوب شرقی امتداد یافته‌اند.
آثار تاریخی استان ایلام
کاخ فلاحتی
قلعه والی ایلام
نقش‌برجسته گل گل ملکشاهی
آتشکده سیاهگل
کاخ فلاحتی
سنگ‌نوشته تخت خان
طاق شیرین و فرهاد
مسجد حاج فرامرز اسدی در شهر ارکواز ملکشاهی
دژ جولیان
قلعه کلم
شهر تاریخی سیروان
شهر تاریخی ماداکتو
آتشکده و تنگه بهرام چوبین
تنگه شمشه
مسجد والی در شهر ایلام
گردشگری در استان ایلام
شهرستان باستانی دره شهر با نام های قدیمی ماداکتو وسیمره درحال حاضربه دلیل دارا بودن قلعه ها وآثارتاریخی وطبیعی فراوان درمحدوده شهرستان ، به عنوان قطب گردشگری استان ایلام محسوب می شود.شهر دره شهر در دوره ساسانی یکی از پایتخت های ایران بوده است .دره شهر همچنین به عنوان بزرگترین شهرتاریخی غرب کشور شناخته می شود.از دیگرنقاط دیدنی استان می‌توان به دریاچه‌های دوقلوی بسیار زیبای آبدانان، قلعه تاریخی پشت قلعه آبدانان (دوره ساسانیان)، انبارهای هزار در آبدانان (دوره ساسانیان)، آتشکده سیاهگل (دوره ساسانیان) و طاق شیرین و فرهاد در ایوانغرب، تنگ رازیانه، میان تنگ (مانشت)، شهر باستانی ماداکتو در دره شهر، آتشکده چهار تاقی دره شهر، دره ارغوان در شمال شهر ایلام، دریاچه سد ایلام (چم گردلان)، و چشمه‌های آب گرم دهلران، منطقه توریستی سرابکلان، آتشکده موشکان، قلعه سام و امام زاده پیر حسین و طاق رستم واقع در روستای زیبای زنجیره علیا، تنگه شمشه هلسم، شهر تاریخی گم گم در شیروان چرداول اشاره نمود.
